Wanneer is een zelfstandige feitelijk een werknemer?

De Belastingdienst gaat vanaf 2025 strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Zowel voor zelfstandigen als opdrachtgevers is het goed om daar op voorbereid te zijn. Als de fiscus van mening is dat een zelfstandige eigenlijk een werknemer is, dan heeft dat (forse) financiële gevolgen.

Volgens de Belastingdienst zijn de opdrachtgever en de opdrachtnemer samen verantwoordelijk voor het kiezen van de juiste vorm voor de te verrichten werkzaamheden. Er is een keuzehulp ontwikkeld die aan de hand van tien vragen inzicht geeft.

Bij loondienst passen kenmerken als:

De opdrachtgever kan bepalen hoe het werk wordt verricht of wat de werktijden zijn.
Het werk wordt gedurende langere tijd verricht.
De werkende verricht werkzaamheden die ook door werknemers wordt verricht bij die organisatie.

Kenmerken die bij een zelfstandige horen zijn:

De werkende wordt op factuurbasis per uur of per opdracht betaald. Wanneer per uur wordt betaald, worden alleen de daadwerkelijk gewerkte uren betaald. Bij ziekte ontvangt de werkende niets.
De werkende draagt ondernemersrisico en doet eigen investeringen voor het werk. Bijvoorbeeld omdat hij/zij zelf de materialen of apparaten voor het werk moet kopen.
De werkende gedraagt zich naar buiten toe als ondernemer. Bijvoorbeeld doordat hij/zij actief een website beheert en ook andere klussen uitvoert.

Financieel risico

Opdrachtgevers lopen risico, als later blijkt dat een zzp’er eigenlijk werknemer is. De werkgever moet dan toch nog sociale premies afdragen en soms ook pensioenpremies. Er kan ook een cao van toepassing zijn waar de werkgever zich aan moet houden. Ook kan een werkgever een boete krijgen. Voor de zelfstandige kan het betekenen dat er onterecht gebruik is gemaakt van voorzieningen als de zelfstandigenaftrek en de mkb-winstvrijstelling.

Goed om te weten: de Belastingdienst kan alleen met terugwerkende kracht naheffingsaanslagen opleggen vanaf 1 januari 2025. Over de periode vóór 2025 zal de Belastingdienst geen boetes en of naheffingen opleggen. In die zin wordt 2025 gezien als een overgangsjaar.

Meer over dit onderwerp is er te vinden op de website van het Ondernemersplein en op die van de Belastingdienst.